گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین استاد خسروپناه انقلاب اسلامی ایران مهمترین زمینه‌ساز تعالی ساختاری در علوم انسانی اسلامی تاریخچه اندیشه تحول علوم انسانی در ایران و جهان، پیش از انقلاب اسلامی است؛ اما مهمترین زمینه‌های تحول و رشد این علوم همگام با انقلاب اسلامی است. در این زمینه از استاد عبدالحسین خسروپناه درخواست توضیح بیشتری داشتم و ایشان همچون گذشته لطف فرمودند و خلاصه‌ای از تاریخچه تحول علوم انسانی در ایران و تاثیر انقلاب در تعالی علوم انسانی و رشد علوم انسانی اسلامی بیان فرمودند.
حجت‌الاسلام والمسلمین كريم خانمحمدی اســلام، غرب و رسانه‌ها به یقین، برقراری نسبت، میان سه مفهوم کلان، به دلیل ابهام در مفاهیم و اختلاف برداشت‌ها مشکل است. اسلام مفهومی است با بار عقیدتی در حالیکه غرب بار سیاسی داشته و به یک قلمروی جغرافیایی اشاره دارد. اجمالاً کسانی که از مفاهیم مذکور استفاده می‌کنند منظورشان از اسلام، جهان اسلام یعنی: مجموعه‌ای از نظامهای سیاسی، اقتصادی، جنبش‌ها و ملل اسلامی است که بیشتر در جنوب جغرافیایی متمرکز شده است. و منظورشان از غرب، مجموعه‌ای از نظام‌ها و مفاهیم و سیاست‌هایی است که در شمال جغرافیایی گسترده شده‌اند، پس مقایسه بر مبنای جغرافیایی ـ سیاسی صورت می‌گیرد. (رفعت، اینترنت، 1384)
دکتر رسول نوروزی‌فيروز، استادیار گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نقش انقلاب اسلامی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ایجاد تمدن اسلامی – ایرانی با نگاه تمدنی به مقوله انقلاب اسلامی ایران می‌توان گفت که ایران معاصر تا پیش از انقلاب از ظرفیت و بنیان‌های لازم برای ایجاد یک جامعه پیشرفته و متمدن برخوردار نبود؛
دکتر عباسعلی فرزندی اردکانی چـــــــرایــــــی، اهمـــیـــت و ضــــــرورت صــــــدور انـــقــــــلاب، مبانی نظری صدور انقلاب از منظر امام خمینی (قدس سره) پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ضمن ساقط کردن حکومت استبدادی شاهنشاهی،اساس ظلم و استکبار و منافع قدرتهای سلطهگر به ویژه آمریکا را مورد تهدید قرار داد. ماهیت اسلامی و مردمی و تکیه بر عوامل اعتقادی و آموزههای دینی به عنوان مهمترین عوامل پیروزی انقلاب اسلامی، ضمن بر هم زدن نفوذ و اقتدار فزاینده نظام سلطه در ایران و برپایی نظام مستقل از ابرقدرتها، در این کشور شرایطی را رقم زد که ایران اسلامی به عنوان کانون الهامبخش و بیداری ملتها ـ به ویژه مسلمانان ـ تبدیل شود. جمهوری اسلامی به عنوان نظام برخاسته از انقلاب اسلامی ایران در سطح ملی، کاملا متفاوت با دیگر نظامهای موجود، جایگاه ویژهای در سطح بینالمللی پیدا کرد.
حجت الاسلام والمسلمین امیر علی حسنلو مدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مرکز مطالعات وپاسخ‌گویی به شبهات حوزه های علمیه جایگاه معنوی و علمی حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) و رسالت مهم زنان در عصر حاضر آنچه در قرآن و روایات و سیره نبوی(صلوات الله علیه) درباره فاطمه زهرا(علیها السلام) وارد شده است نظیر ندارد؛ تبیین شأن فاطمه از نظر معنوی به زبان قاصر بنده و دیگر نویسندگان، کاری بس دشوار است؛ اما این نوشته‌ها به جهت توسل و تأسی و بیان گوشه‌هایی از آنچه در منابع نقل شده است می‌باشد؛ اگرچه در تاریخ‌نگاری و حدیث‌نگاری اسلامی در این باره قصور فراوان وجود داشته است؛ بر اساس آنچه موجود و گزارش شده رتبه حضرت بسیار بالا و نیازمند تبیین با استفاده از تحلیل‌های علمی است؛ در منابع گزارش شده که وقتی فاطمه(علیها السلام) وارد محضر رسولالله می‌شد برای او بلند می‌شد و به طرفش می‌رفت؛ تنها این جمله اگر به خوبی تبیین شود با درک عظمت معنوی رسولالله و نبوت و جایگاهش در هستی گوشه‌ای از عظمت معنوی و جایگاهش در اسلام برای جوامع اسلامی و مسلمانان روشن می‌شود؛ این رفتار پیامبر(صلوات الله علیه) با فاطمه را نمی‌توان به عواطف فرزند و پدری خلاصه کرد. چون پیامبر(صلوات الله علیه) فرزندان دیگری نیز داشت؛ نزول آیاتی از قرآن و سوره کوثر در شأن فاطمه(سلام الله علیه) نیز گوشه‌ای از این عظمت معنوی است.
از آن جهت که فاطمه(علیها السلام) مادر ائمه(علیه السلام) است و این ظرفیت معنوی بالا را داشته است که ام‌الائمه و در این جایگاه باشد نیز گوشه‌ای دیگر از عظمت معنوی آن حضرت است.
6 بهمن؛ سالگرد حماسه آمل، شهر هزار سنگر انقلاب اسلامی و دسیسه‌ها حجت‌الاسلام علیرضا مکتبدار
انقلاب اسلامی ایران که با نام دین و ارزش‌های دینی به پیروزی رسید، همواره از سوی دشمنان مورد هجمه‌های بی‌شمار قرار گرفته است. در همه سالیان پس‌از پیروزی، انقلاب اسلامی ایران با دسیسه‌چینی دشمنان داخلی و خارجی، با بحران‌هایی روبرو شده است اما با رهبری داهیانه امام خمینی(قدس سره) و پس‌از ایشان با راهبری رهبر فرزانه انقلاب، از کوره‌راه حوادث ناگوار گذر کرده و استوار و سرافراز تا رسیدن به اهداف ترسیم شده توسط بنیان‌گذار انقلاب به پیش خواهد رفت.
تکفیر در بین علمای شیعه تهمت یا حقیقت؟! به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی استاد حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی گروه فلسفه دانشگاه قم و محمدعلی جابری دانشجوی دکتری کلام اسلامی دانشگاه قم
گفت‌وگو با فرزند آیت‌الله امینی ناگفته‌‌‌هایی از سبک زندگی معلم مجتهد پهنه پرگستره تاریخ تربیت، سرو‌‌‌های سبزسیرتی را نشان دارد که نماد راستی و استواریاند.
شخصیت‌‌‌های شاخصی که نقطه عطفی در روزشمار خدمات متقابل حوزه‌‌‌های دینی و نظام تربیت کشورند. آیت‌الله امینی (ره) از اسوگانی است که رهنمون و رهنماد تعامل مطلوب اندیشمندان سترگ دانش دینی
و سکان‌داران دستگاه تعلیم و تربیت به‌شمار می‌آیند. در ادامه، نگاهی نزدیک به سیمای این فرزانه فخیم
از منظر فرزند آن آموزگار اخلاق، دکتر سعید امینی
از سوی آیت الله فاضل صورت گرفت-مقاله شماره 628 افق حوزه پاسخ به شبهه عدم سرایت ایمان و کفر به حقوق شهروندی چندی قبل یکی از علما در سخنانی بیان کرد که برداشت غیرواقعی از برخی نهادهای دینی مانند امر به معروف، جهاد با کفار و تقسیم انسان‌ها به مؤمن و کافر خشونت‌آور است و با اسلام سازگار نیست و نباید ایمان و کفر را به حقوق شهروندی سرایت داد...
نمونه ممتاز بندگی-مقاله شماره 627 افق حوزه نوشتاری از حضرت آیت‌الله صافی به‌مناسبت سال‌روز ارتحال آیه‌الله‌العظمی بروجردی رحمه الله علیه بسم الله الرّحمن الرّحیم
سیزدهم شوّال، سال‌روز رحلت مرحوم استاد اعظم، حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی رحمه الله علیه زعیم بزرگ شیعه است که در عصر خود، نمونه ممتاز و آسمانی از رجال ایمان، خداپرستی و خداخواهی و وجودش، سرشار از عقیده و توحید بود.
آن فقیه عالی‌مقام، در اخلاق کریمه، بزرگی و بزرگواری به‌حق، یادگاری از جدّ بزرگوارش سبط اکبر علیه السلام بود...
امام صادق علیه السلام و مسئله احیای شعائر دینی-مقاله شماره 627 افق حوزه گفت‌وگو باحجت‌الاسلام‌والمسلمین نجم الدین طبسی
اوضاع سیاسی عصر امام صادق علیه السلام
ایام شهادت رئیس مذهب تشیع امام صادق علیه السلام را به‌محضر امام زمان علیه السلام و تمامی پیروان مکتب اهل‌بیت و کل مسلمین تسلیت عرض می‌کنم و امیدوارم در دنیا و آخرت دستمان از دامان این بزرگوار کوتاه نباشد.
امام جعفر صادق علیه السلام با توجه به سن شریفشان که عمر شریفشان از همه ائمه بیشتر بود، و با توجه به اینکه با حاکمان زیادی از بنی‌امیه و بنی‌عباس معاصر بودند و با توجه به فراز و نشیب‌هایی که در این دوران مواجه بودند، حضرت باسیاست خاصی که به کار گرفته بودند توانستند تشیع را حفظ و از محدودیت خارج کنند، بلکه در راستای گسترش مکتب و نشر مذهب گام‌های بلندی برداشتند، به‌گونه‌ای که امروز اکثر احادیث و روایات و در یک کلمه فرهنگ تشیع از امام صادق علیه السلام و پدر بزرگوارشان امام محمدباقر علیه السلام به ما رسیده است...
بایسته‌های پژوهشی در حوزه امامت-مقاله شماره 626 افق حوزه آیت‌الله جواد مروی، عضو شورای عالی حوزه اهمیت مباحث امامت بر هیچ اندیشمند و شخصیتی که معتنق به مذهب اهل‌بیت علیهم السلام باشد، پوشیده نیست. مرحوم شیخ‌الطائفه، شیخ طوسی (اعلی الله مقامه الشریف)، مفسر، متکلم، فقیه، اصولی و رجالی بزرگ شیعه، در مقدمه کتاب گران‌سنگ تلخیص‌الشافی برای بیان اهمیت امامت می‌نویسد: «من مهمترین و سزاوارترین امور و مؤکدترین و شایسته‌ترین فریضه دینی برای مکلف را بعد از شناخت و توحید خدا، چیزی جز امامت نمی‌دانم که اگر انسان در آن اخلال کند، به توحید خدا زیان رسانده و اگر در آن سهل‌انگاری ورزد، شرایط توحید را رعایت نکرده است.»...
آیت‌الله علیدوست تبیین کرد-مقاله شماره 626 افق حوزه بایسته‌شناسی خرافه‌زدایی از دین
آقای سروش! خرافه، خرافه است. از هر کس به هر قصد که باشد!
در جلسه قبل اشاره کردیم که خرافه‌زدایی بایسته‌هایی دارد. چنان‌که از آن طرف می‌شود گفت، آسیب‌هایی هم دارد که اگر مراعات نشود
خرافه‌زدایی ممکن است به خرافه‌زایی برسد. گفتیم: چون اخیراً آقای سروش در این‌باره صحبت‌هایی داشته است
من محور بحث و مثال‌هایی را که معمولاً به‌عنوان آسیب انتخاب می‌کنم، از این صحبت (آقای سروش) انتخاب کرده‌ام
در جلسه قبلی به دو بایسته مهم اشاره کردیم.
آسیب‌شناسی تمدنی حاکمیت اسلامی از نگاه امام خمینی قدس سره-مقاله شماره 626 افق حوزه حجت‌الاسلام والمسلمین امیرعلی حسنلو (زنجانی) امام خمینی قدس سره با مبانی دینی، انقلابی را بنیان‌گذاری نمود که طلیعه تمدن نوین اسلامی را نوید داد؛ انقلاب اسلامی درخشش دگرباره تمدن اسلامی پس از یغماگری و استیلای استعمارگران بود که نفسی تازه به اسلام بخشید؛
انقلاب اسلامی عناصر و ارکان‌‌های قویم تمدنی در خود دارد که اگر این رکن‌ها از آن جدا نشود، تمدنی پایدار و زمینه برای ظهور دولت جهانی و آرمانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهد بود. دراین راستا همواره باید برای پایداری این انقلاب و این باغ پرثمر و شجره طیبه مراقبت‌ها و پیرایش‌ها و آفت‌زدایی‌ها نمود تا استواری آن در برابر طوفان‌های حوادث و عوارض تضمین شود...
در انتخابات هیزم جهنم نشویم-مقاله شماره 620 افق حوزه یادداشت وارده از یکی از اساتید و علمای قم 1. «یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلاَئِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا یَعْصُونَ اللَّهَ مَآ أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ» مؤمنین! خودتان و بستگانتان را دور بدارید از آتشی که هیزم آن انسان و سنگ است و ملائکه های غلاظ و شداد بر آن گماشته شده‌اند که خداوند را نافرمانی نکنند و آنچه به آن امر شوند را انجام می‌دهند. سوره تحریم، آیه 6...
نقص علوم تجربی و طبیعی در فهم غیب-مقاله شماره 619 افق حوزه آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی برخى پیرامون نوامیس طبیعى و قواعدى که در عالم وجود، دانشمندان از راه استقرا و آزمایش‌هایى کشف کرده‌اند مبالغه مى‌نمایند و برنامه‌اى را که هر موجود به حسب نوع و آنچه دیده شده در پیدایش و بقا و زوال طى مى‌کند، غیر قابل تغییر شمرده و حرکات و حوادث را به‌طور مکانیسم تحت تأثیر این نوامیس بدون قصد و هدف پنداشته و به همان الفاظ ناموس، قاعده و سنت طبیعى، دل خوش کرده و از توجه به خداى آفریدگار منصرف شده‌اند. اینان در این همه نظامات و هماهنگى‌هاى محیّرالعقول که حتى در بین نوامیس گوناگون برقرار است، هیچ‌گونه توجیه و تفسیرى جز جهل به حقیقت، اگر معترف به جهل خود باشند و از مرکب غرور علمى پیاده شوند، ندارند...
امام خمینی قدس سره وارث حقیقی انبیاء-مقاله شماره 619 افق حوزه آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی دهه فجر، سرآغاز طلوع اسلام، خاستگاه ارزش‌های اسلامی
مقطع رهایی ملت ایران و بخشی از تاریخ ماست که گذشته را از آینده جدا ساخته است.
در دهه فجر اسلام تولدی دوباره یافت و این دهه در تاریخ ایران نقطه‌ای تعیین‌کننده
و بی‌مانند به‌شمار می‌رود. بدین سبب برآن شدیم مطالبی گرچه مختصر
از آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی درباره مقام و منزلت علمی، سیاسی، عرفانی و فضائل
و مناقب بنیان‌گذار انقلاب، حضرت امام قدس سره تقدیم خوانندگان ارجمند نماییم...
معنای صحیح تجلى رب تعالى در آیات و روایات-مقاله شماره 616 افق حوزه آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی تجلی و ظهور که در عرفان مصطلح شاه‌کلید مباحث مربوط به خلقت عالم است، در قرآن و احادیث معنای دیگری دارد؛ درست مقابل معنایی که در فلسفه و عرفان مصطلح بر آن تحمیل شده است.
در فلسفه و عرفان، رابطه خداوند و اشیاء را به تجلی و ظهور می‌دانند؛ نه به خلق و ایجاد من‌العدم؛ یعنی خلقتی که مسبوق به عدم بوده باشد...
آیا روز قیامت همه انسان‌ها (موحدین و مشرکین) وارد دوزخ می‌شوند؟-مقاله شماره 614 افق حوزه حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا سبحانی
□ سؤال: از دو آیه‌ای که می‌آید، استفاده می‌شود که همه انسان‌ها به‌سوی دوزخ فراخوانده می‌شوند و همگان وارد دوزخ می‌شوند، گروهی در دوزخ می‌مانند و گروهی نجات پیدا می‌کنند...
مقاله شماره 610 افق حوزه نقش امام حسن عسکری علیه السلام در هدایت علمی و فرهنگی جامعه امام عسکری علیه السلامبه حکم شرایط نامساعد و محدودیت بسیار شدیدی که حکومت عبّاسی برقرار کرده بود
موفّق به گسترش دانش دامنه‌دار خود در سطح کلّ جامعه نشد، ولی در عین حال با همان فشار و خفقان، شاگردانی تربیت کرد که هر کدام به سهم خود در نشر و گسترش معارف اسلام و رفع شبهات دشمنان، نقش مؤثّر داشتند...
خاتمیت پیامبراعظم صلی الله علیه و آله و سلمدر قرآن و حدیث-مقاله شماره 607 افق حوزه نوشتاری از آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی
اسلام کامل‌ترین و آخرین دین الهى و پیامبر آن، آخرین رسول الهى است و بعد از پیامبراسلام پیامبر دیگرى نخواهد آمد. همه مسلمانان بر این عقیده اجماع و اتفاق‌نظر دارند و تا به حال هیچ مسلمانى منکر این عقیده نبوده است. علاوه بر اتفاق‌نظر مسلمانان، قرآن و احادیث قطعى اصل خاتمیّت پیامبراسلام صلی الله علیه و آله و سلم را اثبات مى‌کند. قرآن کریم مىفرماید: ما کان محمد ابااحد من رجالکم ولکن رسولالله و خاتم النبییّن و کان اللّه بکل شى علیماً؛ محمد صلی الله علیه و آله و سلم پدر هیچ یک از مردان شما نیست ولى فرستاده خدا و خاتم پیامبران است و خدا همواره بر همه چیزى داناست.(احزاب، آیه 40)...
آیا امّی بودن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به معنای مکی بودن است؟ (مقاله شماره 606 افق حوزه) نوشتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضاسبحانی اخیراً در برخى از محافل درباره «امى» بودن پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و سلم نظریه خاصى مطرح شده و آن را به «مکى بودن» پیامبر، تفسیر کرده اند، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا سبحانی در پژوهشی به نقد وبررسی این شبهه پرداخته‌اند که در ادامه می‌خوانید...
هفت درس مهم از رسالت جهانی پیامبر برای جامعه امروز (مقاله شماره 606 افق حوزه) نوشتاری از آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی
لقد کان لکم فی رسول الله أسوة حسنة لمن کان یرجوا الله والیوم الآخر وذکر الله کثیرًا. (احزاب، 21)
وجود مقدس حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله و سلم جامع انواع عظمت‌های انسانی
و بزرگواری‌های یک فرد بی‌نظیر و بی‌مانند بشری بود که شرح هر یک از آن عظمت‌ها در این مقاله امکان ندارد.
حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی در کتاب ندای اسلام از اروپا، درس‌هایی از عظمت حضرت خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله و سلم را تشریح کرده‌اند...
آرشیو PDF
